Boże Ciało z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego


28 marca 2018 r., ks. Wojciech Kaźmierczak / ks. AN

Boże Ciało z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego

Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr hab. Piotr Gliński wpisał Boże Ciało z najstarszą w Polsce, bo sięgającą 200 lat istnienia, tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu (diecezja włocławska) na Krajową Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Stało się to na wniosek Parafialnego Stowarzyszenia „Spycimierskie Boże Ciało” i dotychczasowego proboszcza parafii ks. Wojciecha Kaźmierczaka. Dokument potwierdzający wpis został podpisany 14 lutego 2018 r. i w tych dniach został przesłany oficjalną drogą.
 
Spycimierskie Boże Ciało ma około dwustuletnią tradycję i spośród innych procesji Bożego Ciała obchodzonych w kraju wyróżnia ją wyznaczenie trasy procesji kwietnym dywanem usypywanym w celu oddania czci Bogu, który według tradycji ludowej tego dnia „schodzi z ołtarzy”.
 
Kwiaty niemal od zawsze wpisane były w obchody tego święta. „Spycimierski dywan kwiatowy” liczący około kilometra długości usypywany jest z kolorowych płatków oraz całych kwiatów ogrodowych i polnych. Praca nad jego przygotowaniem jest zadaniem angażującym całą społeczność spycimierskiej parafii liczącą niewiele ponad 600 osób. Każdego roku do Spycimierza na Boże Ciało przyjeżdżają tłumy wiernych z całej Polski.
 
Przygotowanie wniosku wiązało się z podjęciem szeregu określonych działań przewidzianych przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. Przede wszystkim nawiązanie kontaktu z wojewódzkim koordynatorem NID w Łodzi p. Agnieszką Lorenc – Karczewską, która od początku wyraziła poparcie dla wniosku i służyła pomocą w dalszej części projektu. Od strony fachowej w przygotowaniu wniosku pomogli oddelegowani przez burmistrza Józefa Kaczmarka pracownicy gminy i specjaliści: przede wszystkim p. Andrzej Szoszkiewicz czuwający nad stroną formalną i historyk dr Piotr Szkutnik badający archiwa. Zebranie dokumentacji fotograficznej i wszelkich materiałów związanych z Bożym Ciałem w parafii Spycimierz należało do proboszcza i członków stowarzyszenia oraz parafian. Były również listy setek osób popierających złożenie wniosku.
 
Od strony formalnej instytucją wnioskującą o dokonanie wpisu było Parafialne Stowarzyszenie „Spycimierskie Boże Ciało”. Osobą delegowaną do przeprowadzenia całego procesu był ówczesny proboszcz parafii ks. Wojciech Kaźmierczak. Po wielu miesiącach owocnej współpracy powstał wniosek o wpisanie Spycimierskiego Bożego Ciała na Krajową listę dziedzictwa niematerialnego. Po wydrukowaniu, podpisaniu i oprawie wniosek został dostarczony osobiście przez proboszcza do Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie i spotkał się z wysoką oceną ze strony fachowców. Rada Instytutu na posiedzeniu zdecydowała o wpisaniu na elitarną krajową listę dziedzictwa niematerialnego, a minister prof. Piotr Gliński w dniu 14 lutego wniosek niniejszy podpisał. We wrześniu br. w Lublinie planowana jest uroczysta Gala z wręczeniem przez ministra oficjalnie decyzji o wpisach na Krajową listę. Wcześniej ministerstwo przesłało wniosek do parafii Spycimierz, a NID zamieścił Boże Ciało z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu na swojej stronie internetowej.
 
Niewątpliwie wpis na Krajową listę jest to wielki sukces stowarzyszenia i docenienie ogromnego wysiłku parafian spycimierskich, którzy tę pobożną tradycję przejęli od swoich przodków i ją tak pięknie rozwijają. Ale jest to dopiero pierwszy etap. Parafialne Stowarzyszenie „Spycimierskie Boże Ciało” wraz z włoskimi stowarzyszeniami kwiatowymi przy poparciu burmistrza gminy Uniejów Józefa Kaczmarka rozpoczęło intensywne starania o wpisanie Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu na światową listę dziedzictwa UNESCO.
 
Na stronie Narodowego Dziedzictwa Narodowego pośród dwudziestu kilku elementów tego dziedzictwa takich jak: Szopkarstwo krakowskie; Pochód Lajkonika czy Procesja Bożego Ciała w Łowiczu pojawił się również wpis dotyczący Bożego Ciała w Spycimierzu:
http://niematerialne.nid.pl/Dziedzictwo_niematerialne/Krajowa_inwentaryzacja/Krajowa_lista_NDK/
 
Stowarzyszenie „Spycimierskie Boże Ciało” powstało 2 marca 2016 r. z inicjatywy proboszcza ks. Wojciecha Kaźmierczaka i mieszkańców parafii Spycimierz. Ma ono charakter parafialny, ale jest nastawione na współpracę z innymi podmiotami. Od początku spotkało się z poparciem ze strony burmistrza gminy Uniejów i skorzystało z dużej pomocy pracowników gminy przy napisaniu statutu i załatwieniu formalności prawnych. Po dwóch miesiącach od założenia, dokładnie 2 maja 2016 r. zostało oficjalnie zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym w Łodzi. Celem głównym Stowarzyszenia, jak stanowi statut, jest aktywne podtrzymywanie wśród parafian ponad dwustuletniej tradycji układania dywanów kwiatowych na uroczystość Bożego Ciała w Spycimierzu i dbanie o religijny wymiar i sakralny charakter uroczystych obchodów Bożego Ciała w Spycimierzu. Stowarzyszenie było wzorowane na włoskich stowarzyszeniach kwiatowych zrzeszonych od 2002 r.  w „Infioritalia” i jest odpowiedzią na aktualne potrzeby i prawne możliwości działalności społecznej, jakie posiadają dzisiaj stowarzyszenia.
 
Niematerialne dziedzictwo kulturowe. Bardzo ważną częścią dziedzictwa narodowego oprócz zabytków, dzieł sztuki i kolekcji cennych eksponatów jest także tradycja, żywe niematerialne przejawy kultury odziedziczone po przodkach i przekazywane kolejnym pokoleniom. Niematerialne dziedzictwo kulturowe, choć kruche, jest niezmiernie istotne w procesie kształtowania tożsamości każdej grupy społecznej i jednostki. Przetrwanie dziedzictwa niematerialnego w jego wielkim bogactwie jest warunkiem utrzymania różnorodności kulturowej w obliczu postępującej globalizacji. Ta wartość niematerialnego dziedzictwa kulturowego dostrzeżona została przez UNESCO, które w 2003 r. uchwaliło Konwencję w sprawie ochrony tego dziedzictwa. Nakreślone przez UNESCO dziedziny zostały po wejściu w życie Konwencji w naszym kraju (16 sierpnia 2011 r.) przeformułowane przez Działający przy Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Zespół ds. Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, aby odzwierciedlały specyfikę polską.