„Splendor diecezji – konserwacja zabytków piśmiennictwa na 900-lecie Diecezji Włocławskiej”

„Splendor diecezji – konserwacja zabytków piśmiennictwa na 900-lecie Diecezji Włocławskiej”.

 

Archiwum Diecezjalne we Włocławku w 2023 roku zrealizowało zadnia konserwatorskie dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa. W ramach zadania zakonserwowano siedem dokumentów pergaminowych, wystawionych dla diecezji przez papieża, króla oraz biskupów między 1264 a 1433 rokiem oraz dwa kodeksy rękopiśmienne: Kopiariusz, spisywany w początkach XVI w. i wspaniale iluminowany Antyfonarz powstały ok. 1626 roku. To unikatowe dziedzictwo historyczne, kulturalne i artystyczne naszej Diecezji. Wszystkie wytypowane zabytki piśmiennictwa wymagały pilnej konserwacji.

 

Rok 2023 był rokiem Jubileuszu 900-lecia Diecezji Włocławskiej. Świadectwem tej 900-letniej historii są m.in. rękopiśmienne dokumenty pergaminowe, od XII w. przechowywane w katedrze włocławskiej. Siedem spośród nich zostało zakonserwowanych w ramach tegorocznego zadania. Powstały między 1264 a 1433 rokiem. Wśród nich jest bulla papieska z 1289 r., jeden dokument królewski - Władysława Jagiełły oraz pięć dokumentów biskupich, potwierdzających beneficja, przywileje i regulacje dotyczące diecezji.

Działalność biskupów włocławskich i historia diecezji jest dokumentowana zarówno w przywołanych wyżej dokumentach samoistnych, jak i w księgach rękopiśmiennych. Wśród tych ostatnich szczególne miejsce zajmują kopiariusze. Tym terminem określano księgę zawierającą kopie dokumentów od różnych wystawców dla jednego odbiorcy. W ramach zadania zakonserwowany został powstały w I poł. XVI w. "Kopiariusz biskupa Drzewickiego" (sygn. 611), zawierający 274 wypisy dokumentów z okresu 400 lat, od 1148 do 1548 roku. Jest to najstarszy z zachowanych we Włocławku kopiariuszy. Powstał na polecenie biskupa włocławskiego Macieja Drzewickiego (1467-1535). Jako pierwszy wpis księga zawiera dokument papieża Eugeniusza III z 1148 r., potwierdzający granice diecezji włocławskiej, wytyczone właśnie 900 lat temu w 1123 r. przez legata papieskiego Idziego oraz księcia polskiego Bolesława Krzywoustego. Oryginał dokumentu znajduje się w Krakowie w Bibliotece Czartoryskich. Poza tym w kopiariuszu są m.in. opisy przeobrażenia diecezji kruszwickiej we włocławską, żywoty biskupów kruszwickich i włocławskich autorstwa Jana Długosza, inwentarz katedry włocławskiej z XVI w., a także proroctwo o "imperatorze chrześcijańskim Karolu".

Osobne miejsce wśród wybranych do zadnia rękopisów zajmuje wspaniale iluminowany kodeks pergaminowy. To "Antyfonarz" (sygn. ms 7) - powstały ok. 1626 r. rękopis, z dekoracją miniatorską, oprawiony w deski oklejone białą skórą. Składa się ze 155 kart pergaminowych z ręcznie naniesionym zapisem muzycznym i dekoracją malarską w stylu późnego renesansu i baroku. Na pierwszej stronie znajduje się inicjał z przedstawieniem Zwiastowania. Inne inicjały figuralne przedstawiają Chrystusa z krzyżem oraz stygmatyzację św. Franciszka. Kolejne duże inicjały ozdobione są motywami kwiatowymi. Księga zawiera także liczne mniejsze, wspaniale malowane, wielobarwne inicjały.

 

Wszystkie zabytki, które były przedmiotem zadania są prezentowane we włocławskim Muzeum Diecezjalnym na wystawie przygotowanej z okazji Jubileuszu 900-lecia Diecezji Włocławskiej.

 

 

 

 

Zadanie „Splendor diecezji – konserwacja zabytków piśmiennictwa na 900-lecie Diecezji Włocławskiej” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Całkowita wartość zadania: 92 000,- zł, w tym dofinansowanie: 72 000,- zł