Już dziś wiekopomne dzieło Händla „Mesjasz” zabrzmi we włocławskiej katedrze
13 października 2019 r., Foto: Sławomir Frydryszewski
Pod patronatem biskupa włocławskiego Wiesława Meringa w dzisiejszą niedzielę 13 października o godz. 18 we włocławskiej bazylice katedralnej w wykonaniu Chóru, Orkiestry i Solistów Filharmonii Narodowej pod batutą Bartosza Michałowskiego zabrzmi najbardziej chyba znane oratorium Georga Friedricha Händla „Mesjasz”. Koncert organizowany przez Kurię Diecezjalną Włocławską, a którego sponsorem głównym jest ANWIL S.A. zwieńczy obchody jubileuszu 450-lecia Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku.
Bartosz Michałowski, dyrygent i dyrektor Chóru Filharmonii Narodowej przyznał, że ma do tego dzieła wielki sentyment. „Kiedyś śpiewałem je pod batutą Stefana Stuligrosza, później wykonywałem jako solista kilka basowych arii, a nawet, w nagłym zastępstwie, realizowałem continuo (drżąc z przerażenia przy organach w niemieckim Oberhausen). W 2012 roku poprowadziłem wykonanie dublińskiej wersji Mesjasza z Poznańskim Chórem Kameralnym i Irish Baroque Orchestra, a w ten weekend będę miał przyjemność stanąć przed Chórem, Solistami i Orkiestrą Filharmonii Narodowej, by zaprezentować arcydzieło Haendla włocławskim melomanom” – napisał na swoim profilu społecznościowym Maestro Michałowski.
„Dziękuję Jego Ekscelencji Księdzu Biskupowi Wiesławowi Meringowi za zaproszenie Artystów FN do Włocławka, a firmie Anwil za wspaniały prezent, który podarowała swojemu miastu, wspierając to przedsięwzięcie” – dodał artysta.
To nie pierwszy występ narodowych filharmoników we Włocławku. Melomani, mieszkańcy Włocławka i diecezji mają jeszcze w pamięci ubiegłoroczny koncert z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Po raz pierwszy w historii miasta wystąpił wówczas Chór Filharmonii Narodowej. W wypełnionej po brzegi katedrze rozbrzmiały utwory polskich i europejskich kompozytorów. Prowadzony mistrzowską ręką dyrygenta i dyrektora Chóru Bartosza Michałowskiego zespół wykonał utwory a cappella i z towarzyszeniem organów, w tym wybór pieśni kościelnych Henryka Mikołaja Góreckiego czy monumentalne dzieło Feliksa Nowowiejskiego Psalm 136 „Ojczyzna” do słów Jana Kochanowskiego. Z europejskiego dziedzictwa literatury muzycznej zaprezentowane zostały: „Msza Koronacyjna C-dur” Wolfganga Amadeusza Mozarta z udziałem chóru i solistów, „Ave verum” Mozarta, a także przepiękne „Jesus bleibet meine Freude” z jednej z kantat Jana Sebastiana Bacha. Kulminacją koncertu stało się wykonanie „Alleluja” z oratorium Mesjasz Georga Friedricha Händla.
- Entuzjastyczny odbiór koncertu przez publiczność sprawił, że pojawiła się myśl, żeby nie powiedzieć marzenie, by we włocławskiej katedrze melomani mogli usłyszeć oratorium Mesjasz w całości – przyznaje ks. prał. Artur Niemira, kanclerz Kurii, dyrektor koncertu. – Do śmiałego wyznaczania celów zachęcił dyrektor Chóru FN Bartosz Michałowski, a doskonała współpraca z ANWIL S.A. w przygotowaniu dla mieszkańców miasta koncertu na tym poziomie zrodziła chęć kontynuowania tej współpracy w kolejnych latach. Jej owocem, 13 października stanie się wydarzenie artystyczne wieńczące jubileusz 450-lecia jednego z najstarszych seminariów duchownych w Polsce, które wykształciło tak zasłużonych dla Kościoła i Polski mężów, jak Stefan Kardynał Wyszyński, prymas Tysiąclecia – przyznaje ks. Niemira dodając: – Serdecznie zapraszamy na to wyjątkowe wydarzenie artystyczne wszystkich miłośników muzyki klasycznej i przyjaciół włocławskiej katedry. Wstęp na koncert jest wolny.
Oratorium Mesjasz jest jednym z najbardziej znanych utworów Georga Friedricha Händla i najbardziej rozpoznawalnym reprezentantem tego muzycznego gatunku w ogóle. Szczególnie znanym fragmentem jest chór Alleluja, który przeniknął do kanonu europejskiej i światowej kultury. Trudno więc uwierzyć, że pierwotne wykonania Mesjasza przyjmowane były dość obojętnie. Prawykonanie oratorium miało miejsce 13 kwietnia 1742 w Neale’s Music Hall w Dublinie, z udziałem niewielkiej orkiestry oraz chóru złożonego z 32 śpiewaków. „Libretto Charlesa Jennensa zestawione zostało wyłącznie z biblijnych cytatów układających się w historię Zbawienia, opowiedzianą jednak nie w sposób bezpośredni, w oparciu o relacje Ewangelii, lecz przede wszystkim poprzez prorocze wizje Starego Testamentu i komentarze listów apostolskich. Premiera londyńska odbyła się rok później i nie spotkała się z dobrym przyjęciem. Nieżyczliwa Händlowi prasa oponowała przeciw użyciu biblijnych wersetów w kompozycji przeznaczonej dla teatru, czyli z założenia miejsca świeckiej rozrywki, a na afiszach nie można było zamieścić tytułu Mesjasz, argumentowano bowiem, że nie godzi się traktować się w ten sposób imienia Zbawiciela” – wyjaśnia muzykolog Piotr Maculewicz. Dopiero w końcu lat czterdziestych osiemnastego wieku londyńczycy docenili arcydzieło, z każdym wykonaniem darząc je coraz większym entuzjazmem. O jego randze świadczyć może fakt, iż Mesjasz był pierwszym oratorium, które zezwolono wykonywać w kościołach.
Georg Friedrich Händel MESJASZ HWV 56
Orkiestra i Chór Filharmonii Narodowej
Justyna Jedynak-Obłoza – sopran
Joanna Gontarz – alt
Andrzej Marusiak – tenor
Krzysztof Chalimoniuk – bas
Bartosz Michałowski - dyrygent
Orkiestra Filharmonii Narodowej. Pierwszy koncert w wykonaniu Filharmonii Warszawskiej odbył się 5 listopada 1901 r. w nowo wybudowanym gmachu. Orkiestrą dyrygował współzałożyciel Filharmonii, jej pierwszy dyrektor muzyczny i dyrygent Emil Młynarski, a jako solista wystąpił Ignacy Jan Paderewski, mąż stanu, kompozytor i pianista znajdujący się wówczas u szczytu światowej kariery.
21 lutego 1955 r. w miejsce wcześniejszej siedziby zniszczonej nalotami niemieckimi otrzymała nowy gmach i status Filharmonii Narodowej. Nazwa ta podkreślała status najważniejszej instytucji muzycznej, jaki Filharmonia posiadała w Polsce. Pod kierownictwem Witolda Rowickiego odzyskała swój prestiż wiodącego zespołu symfonicznego w Polsce. W latach 1955-58 funkcję dyrektora artystycznego sprawował Bohdan Wodiczko, by przekazać ją ponownie Rowickiemu. W 1977 r. stanowisko to objął Kazimierz Kord, a od stycznia 2002 do sierpnia 2013 r. dyrektorem naczelnym i artystycznym Filharmonii Narodowej był Antoni Wit. Od 1 września 2013 r. do września 2019 funkcję dyrektora artystycznego pełnił Jacek Kaspszyk. Od sezonu 2019/2020 funkcję tę obejmuje Andrzej Boreyko.
Dziś Orkiestra Filharmonii Narodowej cieszy się popularnością i uznaniem na całym świecie. Odbyła niemal 150 tournée na pięciu kontynentach, występowała w najważniejszych salach koncertowych świata. Regularnie towarzyszy finalistom Międzynarodowych Konkursów Pianistycznych im. Fryderyka Chopina w Warszawie oraz bierze udział w Festiwalu „Warszawska Jesień", a także w prestiżowych zagranicznych festiwalach m.in. BBC Proms w Londynie, „Praska Wiosna”, „La folle Journée” w Nantes, Bilbao, Lizbonie, Tokio, w Wiedniu, Berlinie, Bergen, Lucernie, Montreux, Moskwie, Brukseli, Florencji, Bordeaux i Atenach. Dokonania Orkiestry Filharmonii Narodowej bywały wielokrotnie nagradzane prestiżowymi nagrodami fonograficznymi.
Chór Filharmonii Narodowej rozpoczął profesjonalną działalność artystyczną w 1953 roku pod kierunkiem Zbigniewa Soi. Zespołem kierowali kolejno: Roman Kuklewicz (1955-71), Józef Bok (1971-74), Antoni Szaliński (1974-78), Henryk Wojnarowski (1978-2016). W stycznia 2017 roku dyrektorem Chóru został Bartosz Michałowski.
Zespół koncertował w najważniejszych ośrodkach muzycznych Europy współpracując z wybitnymi orkiestrami, m.in. Berliner Philharmoniker. Chór brał udział w spektaklach operowych m.in. w La Scali i Teatro La Fenice oraz w koncertach organizowanych dla Jana Pawła II w Watykanie. Ogromny repertuar Chóru FN obejmuje ponad 400 dzieł oratoryjnych i utworów a cappella różnych epok – od średniowiecza do współczesności. Szczególne miejsce w repertuarze Chóru zajmuje muzyka polska, a zwłaszcza twórczość Krzysztofa Pendereckiego. Zespół wykonuje wszystkie jego dzieła oratoryjne i a cappella.
Bartosz Michałowski od 2017 roku pełni funkcję Dyrektora Chóru Filharmonii Narodowej w Warszawie. Początki kariery artystycznej Bartosza Michałowskiego związane są z Poznaniem, gdzie ukończył z wyróżnieniem wydział dyrygentury chóralnej Akademii Muzycznej im. I.J.Paderewskiego, w latach 1998 – 2005 był asystentem prof. Stefana Stuligrosza i dyrygentem Chóru Filharmonii Poznańskiej, a w 2005 roku założył Poznański Chór Kameralny, uznawany dziś za jeden z najlepszych polskich zespołów wokalnych. Obecnie jest także wykładowcą Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina.
Jako dyrygent zdobywał główne nagrody w uznanych konkursach chóralnych oraz liczne nagrody specjalne: za najlepszą technikę wokalną zespołu, najlepsze wykonanie muzyki współczesnej, czy dla najlepszego dyrygenta.
Jak dyrektor Chóru Filharmonii Narodowej poprowadził w siedzibie Filharmonii i poza nią m.in.: Pieśni kurpiowskie Szymanowskiego, Msze Kodály’a i Greczaninowa, Małą mszę uroczystą Rossiniego, Mszę Koronacyjną Mozarta, oratorium Paulus Mendelssohna i Litanie Ostrobramskie Moniuszki. W 2017 roku przygotował zespół do światowego prawykonania opery sakralnej Mojżesz Antona Rubinsteina (dyr. Michaił Jurowski), a w 2019 roku do wykonania i pierwszego w historii nagrania opery Paria Stanisława Moniuszki we włoskiej wersji językowej. Ponadto brał udział w przygotowaniach kilkudziesięciu koncertów wokalno-instrumentalnych Chóru i Orkiestry Filharmonii Narodowej, współpracując ze znakomitymi dyrygentami: Tonem Koopmanem, Christophem Königem, Matthew Hallsem, Martinem Haselböckiem, Bjarte Engesetem, Jackiem Kaspszykiem i in. Wielokrotnie współpracował też z Krzysztofem Pendereckim przy wykonaniach jego kompozycji, takich jak Credo, Requiem Polskie, Te Deum, Dies Irae czy Missa Brevis.
Artysta jest zapraszany do udziału w słynnych festiwalach, takich jak Schleswig-Holstein Musik Festival, Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej Gaude Mater.
