IV Seminarium Spycimierskie
24 października 2020 r., Ks. Tobiasz Winnicki 
23 października br. odbyło się IV Seminarium Spycimierskie, połączone z ostatnią odsłoną prac badawczych prowadzonych w latach 2019-2020 wokół uroczystości Bożego Ciała w Spycimierzu w ramach projektu współfinansowanego przez Ministra Kultury i Sportu oraz Gminę Uniejów, a realizowanego przez Miejsko-Gminną Bibliotekę Publiczną w Uniejowie. Spotkanie zorganizowano na zamku w Uniejowie. Z powodu ograniczeń związanych z epidemią wydarzenie miało skromniejszy charakter, jego trwanie skrócono do jednego dnia, choć było zaplanowane na dwa dni.
Najważniejszym punktem spotkania była prezentacja publikacji Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu – raport z badań i rekomendacje do planu ochrony pod redakcją prof. Katarzyny Smyk. W pracach nad raportem brały udział zespoły naukowców z Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (prof. K. Smyk), Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (pod kier. prof. A. W. Brzezińskiej) i Uniwersytetu Łódzkiego (pod kier. prof. B. Włodarczyka).
Publikacja składa się z dwóch części: ekspertyz oraz wynikających z nich rekomendacji. Część ekspercka zawiera 8 analiz zebranego w Spycimierzu w latach 2018-2020 materiału badawczego i dokumentacyjnego.
Pionierskim pomysłem tejże publikacji jest dodanie rekomendacji do planu ochrony Procesji Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu na lata 2020-2024, przygotowywanych w duchu Konwencji UNESCO (Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury) z 2003 roku o ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego. To bardzo ważny materiał dla parafian Spycimierza, którzy od ponad 200 lat kultywują tradycję układania kwiatowych kobierców, znajdującą się na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
W tym roku, w marcu, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego złożył wniosek do UNESCO o wpis tego zwyczaju na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości. Rekomendacje, które dają naukowcy w publikacji, mają pomóc parafianom ze Spycimierza i wiosek przyległych to parafii w sporządzeniu własnego planu ochrony. „Taki plan jest konieczny, gdyż wiele tradycji w Polsce i na świecie zanikło z powodu zaniechania, zbytniej komercjalizacji czy braku zainteresowania ze strony nowych pokoleń” - mówi stanowczo redaktor tomu i pomysłodawczyni rekomendacji, prof. Katarzyna Smyk.
Prezentację raportu zwieńczyły refleksje i komentarze: radcy Ministra Kultury i Sportu – Joanny Cichej-Kuczyńskiej z Departamentu Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Sportu (online); Józefa Kaczmarka - burmistrza Uniejowa; Marii Pełki - prezes Parafialnego Stowarzyszenia „Spycimierskie Boże Ciało”; redaktorów – dr. hab. Katarzyny Smyk, prof. UMCS; dr. Arkadiusza Jełowickiego z poznańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w imieniu zespołu naukowego etnologów (online); szefa Zespołu naukowego geografów) – dr. hab. Bogdana Włodarczyka, prof. UŁ.
Głos zabrała m.in. dr Beata Krakowiak z Uniwersytetu Łódzkiego, która podjęła temat ochrony tradycji w kontekście turystyki, omówiła preferowany model turystyki dla Spycimierza i podobnych tradycji kultury niematerialnej.
Tego dnia odbył się jeszcze panel dyskusyjny na temat preferowanego modelu turystyki dla Spycimierza i podobnych tradycji oraz na temat samego projektu, który realizowany był w Spycimierzu, i jego ewentualnej kontynuacji.
Jako gość specjalny, na zaproszenie pani prof. Smyk, o analogicznej tradycji układania kwietnych dywanów podczas obchodów Bożego Ciała w białoruskiej miejscowości Iwie na Grodzieńszczyźnie opowiedziała Tatsiana Marmysh z Akademii Nauk Białorusi, stypendystka Polskiego Komitetu do spraw UNESCO (online). Panel dyskusyjny podsumował moderator seminarium – pan Andrzej Szoszkiewicz.
Wydarzenie zakończyło się warsztatami z ochrony dziedzictwa niematerialnego w ramach projektu „Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu – ochrona i wzmacnianie tradycji”, które poprowadziła prof. Smyk. Prelegentka wraz z parafianami pracowała nad wybranymi typami rekomendacji, np. dotyczącymi monitoringu, rewitalizacji elementów dziedzictwa czy wzmacniania więzi wspólnotowych dzięki tradycji kwietnych dywanów na Boże Ciało.
Z powodów pandemii za zaproszenie do udziału w Seminarium niestety nie odpowiedzieli mieszkańcy kilku wiosek z Opolszczyzny, którzy w podobny sposób układają kwietne dywany, i z którzy są również ujęci we wniosku o wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa ludzkości. Dodajmy, że obecnie wniosek złożony przez Ministra Kultury i Sportu do UNESCO przeszedł ocenę formalną, a w najbliższym czasie przejdzie ocenę ciała ewaluacyjnego.
Wszystkie starania podjęte przez badaczy mają być nie pustymi słowami i zapiskami z mądrą treścią, ale pomocą dla całej wspólny parafii Spycimierz, chroniącej przed zatraceniem i komercjalizacją uroczystości Bożego Ciała i Krwi Pańskiej.
